Anna Janko
Poetka, pisarka, felietonistka. Urodziła się 27 sierpnia 1957 w Rybniku na Górnym Śląsku. Potem wielokrotnie zmieniała miejsca zamieszkania, przebywając po parę lat w Kołobrzegu, Wrocławiu, Sopocie ponownie we Wrocławiu, Warszawie, Gdyni, Gdańsku i znowu w Warszawie. Ukończyła studia polonistyczne na Uniwersytecie Gdańskim. Pracę magisterską napisała u prof. Marii Janion. W latach 90-tych pracowała w Wydawnictwie Dolnośląskim a następnie w warszawskiej oficynie „Prószyński i S-ka”. Współpracowała z II programem Polskiego Radia (2002-2005), z pismem „Pani”, a od roku 2007 jest stałą felietonistką miesięcznika „Zwierciadło”.
Zadebiutowała jeszcze jako nastolatka wierszami opublikowanymi w dwutygodniku „Życie Literackie”; w 1977 roku ukazał się jej debiut książkowy „List do królika doświadczalnego”. Następne tomy poetyckie to: „Wykluwa się staruszka” (1979); „Diabłu świeca” (1980, Nagroda Gdańska Książka Roku); „Koronki na rany” (1988); „Zabici czasem długo stoją” (1995); „Świetlisty cudzoziemiec” (2000, nominowany do Nagrody Nike); „Du bist Der” (niemieckojęzyczny wybór wierszy, Berlin, 2000), „Wiersze z cieniem” (2010) i ostatnio, we wrześniu 2016, „Miłość, śmierć i inne wzory” (wybór poezji).
W 2007 roku ukazała pierwsza książka prozatorska Anny Janko, bestseller (cztery wydania w kolejnych latach) „Dziewczyna z zapałkami”. W 2012 Wydawnictwo Literackie opublikowało kolejną: „Pasja według św. Hanki”. Obie powieści przyniosły Autorce liczne nagrody i nominacje (m.in. Nagrodę Literacką im. St. Reymonta i nominacje do nagród: Gryfia, Nike i Angelus). W tym samym roku ukazały się jeszcze: "Boscy i nieznośni. Niezwykłe biografie" oraz wyróżniona na ogólnopolskim konkursie im. Kornela Makuszyńskiego książeczka dla dzieci „Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w brzuchu Mamy”.
Opublikowana w 2015 roku „Mała zagłada” stała się ważnym głosem w dyskusji o tzw. wojennej traumie drugiego pokolenia i otrzymała wiele nagród (m.in. Nagrodę miesięcznika „Nowe Książki”, „Warszawską Premierę Literacką”, „Nagrodę Literacką miasta st. Warszawy”, Nagrodę Literacką „Gryfia”, a także nominację do nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej. Jako jedna z dwóch polskich książek, „Mała zagłada” znalazła się w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2016. W oparciu o historię przedstawioną w „Małej zagładzie” powstaje film dokumentalny.
Anna Janko jest także autorką dramatu „Rzeź lalek” i słuchowiska „Śmierć to dobry początek”.
W 2015 Anna Janko została uhonorowana przez Prezydenta Miasta Rybnika nagrodą kulturalną miasta.
Jest członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (w latach 90-tych była prezeską Oddziału Wrocławskiego SPP, następnie Oddziału Warszawskiego SPP, potem pełniła funkcję wiceprezeski Zarządu Głównego) i polskiego PEN-clubu. Mieszka w Józefowie pod Warszawą.
Bibliografia:
Poezja
List do królika doświadczalnego, 1977
Wykluwa się staruszka, 1979
Diabłu świeca, 1980
Koronki na rany, 1989
Zabici czasem długo stoją, 1995
Świetlisty cudzoziemiec, 2000
Du bist Der, niemieckojęzyczny wybór wierszy Berlin 2000
Wiersze z cieniem, 2010
Miłość, śmierć i inne wzory, wiersze wybrane, 2016
Proza
Dziewczyna z zapałkami, 2007, 2009, 2010 (Nowy Świat), 2012 (Wydawnictwo Literackie)
Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w Brzuchu Mamy, Nasza Księgarnia 2012
Pasja według św. Hanki, Wydawnictwo Literackie 2012
Boscy i nieznośni. Niezwykłe biografie, Wydawnictwo Zwierciadło, 2012
Mała zagłada, Wydawnictwo Literackie, 2015
Przegladarka. Felietony poufne (Zwierciadło, 2017)
Oleś i Pani Róża (Wydawnictwo Literackie, 2018)
Dramat
Rzeź lalek, 1981, Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. Andrzej Chrzanowski.
Śmierć to dobry początek, słuchowisko radiowe, 2 program Polskiego Radia, 2005, reż. Henryk Rozen.
Nagrody
Nagroda Młodych im Włodzimierza Pietrzaka za twórczość poetycką, 1980.
Nagroda Gdańska Książka Roku za tom Diabłu świeca, 1981.
Nagroda Związku Pisarzy Niezależnych w Dreźnie za twórczość poetycką, 1993.
Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za tom Świetlisty cudzoziemiec, 2001
Nagroda Książka Wiosny 2007 Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych za powieść Dziewczyna z zapałkami
Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za powieść Dziewczyna z zapałkami, Książka Czerwca 2007
Nominacja do Nagrody Literackiej Srebrny Kałamarz im. Hermenegildy Kociubińskiej, 2008
Nominacja do Nagrody Mediów Cogito za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta, za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
Nagroda Książka Lata 2012 Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych, za Pasję według św. Hanki
Nominacja do Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia 2013, za Pasję według św. Hanki (finalistka)
Nominacja do Literackiej Nagrody Nike 2013, za powieść Pasja według św. Hanki
Wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie im. Kornela Makuszyńskiego za książkę dla dzieci Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w brzuchu Mamy, 2013
Nominacja do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas za książkę Mała zagłada, 2015
Nominacja w III edycji Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej (2015) w kategorii "Najlepsza książka" za książkę Mała zagłada
Nagroda miesięcznika „Nowe książki” za rok 2015 za książkę Mała zagłada
Nagroda Literacka m.st. Warszawy 2016 w kategorii proza za książkę Mała zagłada
Nagroda Literacka dla Autorki Gryfia 2016 za książkę Mała zagłada
Finał Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za książkę Mała zagłada
Tłumaczenia na języki: niemiecki, francuski, czeski, serbski.
|